Σε τούτο το νησί της εξορίας θα ιδρυθεί << Μουσείο
Δημοκρατίας >> σαν φόρος τιμής σ'αυτούς
που υπέφεραν για τα φρονήματά τους ...
Κ.Καραμανλής
σε επίσκεψή του στον ΄Αη - Στράτη
Κώστας Βάρναλης
ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ
Αφιερωμένο στον Γληνό ( Οκτώβρης 1935 )
Μας σιδερώσανε τα χέρια
και μας κλείσαν ολούθε μαλιγχέρια .
Μας μετρήσανε κάπου εξηνταριά ,
και μιας ζυγιάσαν την ψυχή -βαριά !
Μούδιασε σφιχτόδετα καιρό
χέρι δεξί με χέρι αριστερό .
Μουδιασμένο και τ'άλλο μας που εκράτει
βαλίτσα ή δέμα για τον ΄Αη Στράτη .
Κατάχαμ'Αρετή , Μυαλό και Νιάτα
τον κάλλιον ο χειρότερος επάτα .
Τυχερέ , κείνο τ'άθλιο δειλινό
σε δέσαν με το δάσκαλο Γληνό,
Μεγάλα μάτια αστραφτερά στητός
κι ατάραχος πάνου απ'τη Μοίρα αυτός .
Κοιτούσε την ερχόμενη ευδία
σα νευρικός από την αηδία .
Μαζί μας τελευταίοι με το βαπόρι
πρεζάκηδες , αλάνια , λαθρεμπόροι
ξεπίτηδες , για να φανεί πως ίσια ,
λογιούνται η λευτεριά με τα χασίσια .
Μα το καλογεράκι απ' τ'΄Αγιον ΄Ορος
πού πέταξε τα ράσα , ο θεοφόρος
και το πιάσανε νύχτα στην Ομόνοια
με ξουρισμένα χείλια και σαγόνια ,
μαζί μας δεν τον δέσανε . Βλακεία
να πομψέψουν Πατρίδα και Θρησκεία .
΄Ετσι μας εφόρτωσαν στο βαπόρι
τους πατριώτες οι πατριδεμπόροι .
Εξορία στο λαό , χέρια δεμένα ,
για νάρθει ο Εξορισμένος απ'τα ξένα ,
να χωρίσει το ΄Εθνος και να βάλει
τη μια μεριά να πολεμάει την άλλη .
Γιάννης Ρίτσος
( Απόσπασμα )
Μόνες περγαμηνές μας τρεις λέξεις
΄Αη - Στράτης , Μακρόνησος και Γυάρος .
Κι αν αδέξιοι μια μέρα σας φανούν οι στίχοι μας ,
θυμηθείται μονάχα πως γράφτηκαν
κάτω απ'τη μύτη των φρουρών
και με τη λόγχη στο πλευρό μας .
.......................................
Μέσα στα δόντια σφίγγαμε τον πόνο
μέσα στη γλώσσα λυώναμε την πίκρα .
Μενέλαος Λουντέμης
( Απόσπασμα )
Η φυλακη μας είναι ξέσκεπη εδώ , Ναζίμ ,
Γκρεμότοπος που τον ζώνει η πίκρα .
Εδώ δεν άραξε άλλο τίποτε ποτέ
παρά μονάχα οι δήμιοι κι οι βοριάδες .
Στέφανος Τηλικίδης
ΕΣΝΑ ΠΑΠΑΣ ΚΟΝΤΟΥΤΣΙΚΟΣ
Εκεί στο φρύδι του γκρεμού , ακρί ν'ακρί στο κύμα ,
Ασλάνια τρία στήσανε , τρεις νιους Μακρονησιώτες .
Πουρνό τον ήλιο γιοματούν , βραδί τον ίδρω πίνουν
Και τ'άγρια τα μεσάνυχτα , λογιάζουν την αγάπη ,
Για τους φτωχούς , τους δύστυχους , για τους αναγκεμένους .
Κι ένας παπάς , κοντούτσικος , γιαγκιόζης και μπιρμπίλης ,
Συχνά-πυκνά στη βίζιτα , πυκνά παρεκαλεί τους :
- Για πείτε , τέκνα μου , το << ναι >> για πιάστε το κοντύλι .
Ταχυά κι αν υπογράψετε , ταχυά στο σπίτι πάτε .
Τίτος Πατρίκιος
Το συρματόπλεγμα , η βροχή , ο άνεμος
της θάλασσας η βουή μόνιμη κι αμετάθετη
σαν ένας τοίχος φυλακής
το σάπιο πανί του αντίσκηνου :
κανένα χώρισμα ,
Καθώς διάβαινες την πόρτα ,
συχνά δεν ξεχώριζες
αν μπαίνεις ή αν βγαίνεις . ΄Εκανε κρύο .
Μανόλης Αναγνωστάκης
Είμασταν όλοι μαζί και ξεδιπλώναμε ακούραστα τις ώρες μας
Τραγουδούσαμε σιγά για τις μέρες που θαρχόντανε
φορτωμένες πολύχρωμα οράματα .
Νικηφόρος Βρεττάκος
΄Εκοβε η φλόγα του δαδιού τη νύχτα σαν ψαλίδι
Ανοίγαμε μια οδοντωτή τρύπα μες στο σκοτάδι
και καταποντιζόμαστε μέσα τους τραγουδώντας .
Στέλιος Γεράνης
Μπήκαν ληστές στον ύπνο μου κι αδειάζουν την ψυχή μου
Κουράστηκα να περπατώ στου κόσμου τα μεσάνυχτα .
Τάσος Λειβαδίτης
Κι όταν σου πουν να με πυροβολήσεις
Χτύπα με αλλού - μη σημαδέψεις την καρδιά μου .
Κάπου βαθειά της ζει το παιδικό σου πρόσωπο
Δεν θάθελα να το λαβώσεις ...
Χαρίλαος Μηχιώτης
Δήμιοι , σύνεργα του πόνου , φυλακές , καρφιά
χαράδρες που ανοίγουν τα βαθιά τους στόματα
τάφοι νεκρών και τάφοι ζωντανών ...
Ασλάνια τρία στήσανε , τρεις νιους Μακρονησιώτες .
Πουρνό τον ήλιο γιοματούν , βραδί τον ίδρω πίνουν
Και τ'άγρια τα μεσάνυχτα , λογιάζουν την αγάπη ,
Για τους φτωχούς , τους δύστυχους , για τους αναγκεμένους .
Κι ένας παπάς , κοντούτσικος , γιαγκιόζης και μπιρμπίλης ,
Συχνά-πυκνά στη βίζιτα , πυκνά παρεκαλεί τους :
- Για πείτε , τέκνα μου , το << ναι >> για πιάστε το κοντύλι .
Ταχυά κι αν υπογράψετε , ταχυά στο σπίτι πάτε .
Τίτος Πατρίκιος
Το συρματόπλεγμα , η βροχή , ο άνεμος
της θάλασσας η βουή μόνιμη κι αμετάθετη
σαν ένας τοίχος φυλακής
το σάπιο πανί του αντίσκηνου :
κανένα χώρισμα ,
Καθώς διάβαινες την πόρτα ,
συχνά δεν ξεχώριζες
αν μπαίνεις ή αν βγαίνεις . ΄Εκανε κρύο .
Μανόλης Αναγνωστάκης
Είμασταν όλοι μαζί και ξεδιπλώναμε ακούραστα τις ώρες μας
Τραγουδούσαμε σιγά για τις μέρες που θαρχόντανε
φορτωμένες πολύχρωμα οράματα .
Νικηφόρος Βρεττάκος
΄Εκοβε η φλόγα του δαδιού τη νύχτα σαν ψαλίδι
Ανοίγαμε μια οδοντωτή τρύπα μες στο σκοτάδι
και καταποντιζόμαστε μέσα τους τραγουδώντας .
Στέλιος Γεράνης
Μπήκαν ληστές στον ύπνο μου κι αδειάζουν την ψυχή μου
Κουράστηκα να περπατώ στου κόσμου τα μεσάνυχτα .
Τάσος Λειβαδίτης
Κι όταν σου πουν να με πυροβολήσεις
Χτύπα με αλλού - μη σημαδέψεις την καρδιά μου .
Κάπου βαθειά της ζει το παιδικό σου πρόσωπο
Δεν θάθελα να το λαβώσεις ...
Χαρίλαος Μηχιώτης
Δήμιοι , σύνεργα του πόνου , φυλακές , καρφιά
χαράδρες που ανοίγουν τα βαθιά τους στόματα
τάφοι νεκρών και τάφοι ζωντανών ...
Πνευματική ζωή τεύχος 165
Η φωτογραφία από το περιοδικό :
Εννεάδα τεύχος 20