Της σελήνης το αδέξιο ματοτσίνορο Κλαδεύει το ακαταλαβίστικο μπακάλικο Η επικυριαρχία της τροφαντής σκύλας Ματαιώνει κλαυθμούς στου οδυρμού το ανάγνωσμα Πίσω δεξιά χτύπησε στρόφαλος στου ωκεανού την ομφαλοσκόπηση 146 γραμμάρια γκοργκοντζόλα για δείπνο Μισοφαγωμένα ακέφαλα περιστέρια ανοίγουν
Της κολάσεως την όρεξη Συμπλεγματοποιός ακάθαρτη η μνήμη Σηματορός στη ρότα του αναίτιου Της απύθμενης προσέγγισης γαλότσα Που φοράς όταν η βροχή σου επιτρέπει
΄Ονειρα ! λατρείες ! φωτοχυσίες ! θρησκείες ! ολόκληρη η
μαούνα φορτωμένη ευαίσθητη κοπριά !
Καινοτομίες ! πάνω απ'το ποτάμι ! υστερίες και σταυρώ -
σεις ! κάτω με το ρέμα ! Ευφορίες ! Θεοφάνειες ! Απελπι -
σίες ! Δέκα χρόνια ζωώδεις κραυγές κι αυτοκτονίες !
Μυαλά ! Αγάπες νέες ! Παλαβή γενιά ! κάτω στα βράχια
του χρόνου !
Αληθινό άγιο γέλιο στο ποτάμι ! Τα είδαν όλα ! τ'άγρια
μάτια ! τ'αγια αλυχτήματα ! Είπαν αντίο ! Πήδηξαν απ'
τη στέγη ! στη μοναξιά ! κουνώντας τα χέρια ! κρατών -
τας λουλούδια ! Κάτω στο ποτάμι ! κάτω στο δρόμο !
Μετάφραση : ΄Αρη Μπερλή
ΑΚΜΩΝ
σ . - 30 . 31 -
What sphinx of cement and aluminium bashed open their skulls and ate up their brains and imagination? Moloch! Solitude! Filth! Ugliness! Ashcans and unobtainable dollars!
Children screaming under the stairways! Boys sobbing in armies! Old men
weeping in the parks! Moloch! Moloch! Nightmare of Moloch! Moloch the loveless! Mental Moloch! Moloch the heavy judger of men! Moloch the incomprehensible prison! Moloch the crossbone soulless
jailhouse and Congress of sorrows! Moloch whose buildings are judgement!
Moloch the vast stone of war! Moloch the stunned governments! Moloch whose mind is pure machinery! Moloch whose blood is running
money! Moloch whose fingers are ten armies! Moloch whose breast is a
cannibal dynamo! Moloch whose ear is a smoking tomb! Moloch whose eyes are a thousand blind windows! Moloch whose skyscrapers
stand in the long streets like endless Jehovas! Moloch whose factories
dream and choke in the fog! Moloch whose smokestacks and antennae crown
the cities!
Moloch whose love is endless oil and stone! Moloch whose soul is
electricity and banks! Moloch whose poverty is the specter of genius!
Moloch whose fate is a cloud of sexless hydrogen! Moloch whose name is
the Mind! Moloch in whom I sit lonely! Moloch in whom I dream angels! Crazy in
Moloch! Cocksucker in Moloch! Lacklove and manless in Moloch! Moloch who entered my soul early! Moloch in whom I am a consciousness
without a body! Moloch who frightened me out of my natural ecstasy!
Moloch whom I abandon! Wake up in Moloch! Light streaming out of the
sky! Moloch! Moloch! Robot apartments! invisable suburbs! skeleton
treasuries! blind capitals! demonic industries! spectral nations!
invincible madhouses! granite cocks! monstrous bombs! They broke their backs lifting Moloch to Heaven! Pavements, trees,
radios, tons! lifting the city to Heaven which exists and is everywhere
about us! Visions! omens! hallucinations! miracles! ecstacies! gone down the American river! Dreams! adorations! illuminations! religions! the whole boatload of sensitive bullshit! Breakthroughs! over the river! flips and crucifixions! gone down the
flood! Highs! Epiphanies! Despairs! Ten years' animal screams and
suicides! Minds! New loves! Mad generation! down on the rocks of Time! Real holy laughter in the river! They saw it all! the wild eyes! the
holy yells! They bade farewell! They jumped off the roof! to solitude!
waving! carrying flowers! Down to the river! into the street!
Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη, να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος, γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις. Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι, τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις, αν μεν' η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει. Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις, αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου, αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου. Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος. Πολλά τα καλοκαιρινά πρωϊά να είναι που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους, να σταματήσεις σ' εμπορεία Φοινικικά, και τες καλές πραγμάτειες ν' αποκτήσεις, σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ' έβενους, και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής, όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά, σε πόλεις Αιγυπτιακές πολλές να πας, να μάθεις και να μάθεις απ' τους σπουδασμένους. Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη. Το φθάσιμον εκεί ειν' ο προορισμός σου. Αλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου. Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει και γέρος πια ν' αράξεις στο νησί, πλούσιος με όσα κέρδισες στο δρόμο, μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη. Η Ιθάκη σ'έδωσε τ' ωραίο ταξείδι. Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο. Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια. Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δε σε γέλασε. Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα, ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν .
Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗ
ΠΟΙΗΜΑΤΑ
( 1896-1918 )
σ . - 23.24
ΙΚΑΡΟΣ
C.P.Cavafy's poem 'Ithaca', recited by Sir Sean Connery and with music specially composed by Vangelis. ITHACA [1910, 1911] C.P.Cavafy As you set out for Ithaca hope that your journey is a long one, full of adventure, full of discovery. Laestrygonians and Cyclops, angry Poseidon-don’t be afraid of them: you’ll never find things like that on your way as long as you keep your thoughts raised high, as long as a rare sensation touches your spirit and your body. Laestrygonians and Cyclops, wild Poseidon-you won’t encounter them unless you bring them along inside your soul, unless your soul sets them up in front of you. Hope that your journey is a long one. May there be many summer mornings when, with what pleasure, what joy, you come into harbors you’re seeing for the first time; may you stop at Phoenician trading stations to buy fine things, mother of pearl and coral, amber and ebony, sensual perfume of every kind- as many sensual perfumes as you can; and may you visit many Egyptian cities to learn and learn again from those who know. Keep Ithaca always in your mind. Arriving there is what you’re destined for. But don’t hurry the journey at all. Better if it lasts for years, so that you’re old by the time you reach the island, wealthy with all you’ve gained on the way, not expecting Ithaca to make you rich. Ithaca gave you the marvelous journey. Without her you would have not set out. She has nothing left to give you now. And if you find her poor, Ithaca won’t have fooled you. Wise as you will have become, so full of experience, you’ll have understood by then what these Ithacas mean.
Η σύγχρονη Φαιροική λογοτεχνία άρχισε να παίρνει μορφή κατά το δεύτερο μισό του 19ου
αιώνα . Μέχρι τότε . η Φαροική λογοτεχνία στηριζόταν στην παράδοση . ΄Ηταν σχεδόν
προφορική και όπως συνήθως συμβαίνει στην προφορική παράδοση των λαών , περιελάμ-
μβανε κυρίως μπαλάντες επικού ή φανταστικού περιεχομένου με θέματα εμπνευσμένα
από τους μύθους και τους μυθικούς ήρωες .
Το 1846 με την εισαγωγή των κανόνων της τυποποίησης της αρθρογραφίας από τον γλω-
σσολόγο και λαογράφο Βενσέσλαους Ούρλικους Χάμερσχάιμπ δημιουργήθηκαν οι πρου-
ποθέσεις αναφορικά με τη γλώσσα για την ανάπτυξη μιας νέας εθνικής γραπτής λογοτεχνίας
΄Αλλος σοβαρός εθνικός λόγος που συνετέλεσε στην εξέλιξη της λογοτεχνίας ήταν και η
κινητοποίηση του λαού που προώθησε την επανασύσταση του παλαιού Φαιροικού κοινοβου-
λίου που ήατν συγχρόνως και δικαστήριο το 1852 και η κατάργηση του δανέζικου βασιλικού
μονοπωλίου το 1856 . Χάρη στη σημαντική ανεξαρτοποίηση των νήσων από τη Δανία , την πρώτη αυτή περίοδο επεκράτησε η πατριωτική ποίηση που ήταν η έκφραση των συναισθημάτων του λαού που εύρισκε σταδιακά την εθνική του ταυτότητα . Τα πιο σημαντικά δείγματα αυτών των θουρίων ήταν έργα των Φίερικουρ Πέτερσεν , Ράσμους ΄Εφερσει και Γιοχάνες Πάτουρσον . Στις αρχές του 20ού αιώνα , η Φαιροική λογοτεχνία είχε πια όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που την οδήγησαν στη διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας . Οπρώτος παγκοσμίου φήμης εκπροσωπός της ήταν ο Γενς Χ . Ο. Ντγιούρχους ήταν πιο απλός στο ύφος και έγραψε ποιήματα , παραμύθια και θεατρικά έργα με θέματα που άντλησε από την τοπική ιστορία , την παράδοση και τους μύθους . Από το 1930 -1950 , είναι ο << Φαιροικός χρυσός αιώνας >> της φαιροικής λογοτεχνίας , όπου κυριάρρχησαν πέντε εξαίρετοι συγγραφείς . Από αυτούς ο Γέργκεν Γιάκομπσεν και ο Βίλιαμ Χέινεσεν έγραψαν στη Δανική , ενώ ο Κρίστιαν Μάτρας , Χέντρδριν Μπρου και ο Μάρτιν Γένσεν έγραψαν στην φαιροική . Ο Μάτρας υπήρξε λυρικός ποιητής μεγάλου βά - θους και ο στίχος του ήταν η ερμηνεία της ουσίας του φαιροικού πολιτισμού . Ο Μπρου υπήρξε σπουδαίος στυλίστας , περιέγραψε τη ζωή στο χωριό σε μια μεταβατική περίοδο και συνέβαλε πολύ στη διαμόρφωση ενός ιδιαίτερου ύφους της Φαιροικής πεζο - γραφίας . Ο Γένσεν , πεζογράφος , ασχολήθηκε στα διηγήματα και μυθιστορήματα του με θέματα παρόμοια , αλλά αυτός ενδιαφέρθηκε περισσότερα για τα ψυχολογικά προβλήματα των ηρώων του και λιγότερο για το ύφος . ΄Ενας άλλος πεζογράφος ήταν ο Γένε Πάουλι Χέινεσεν , ο οποίος είδε τη ζωή στις Φαρόες και την προσέγγισε μέσα από ένα διεθνισμό και με κάποια στοιχεία σάτιρας . Η ποίηση δεν έπαψε να προσελκύει πολλούς λογοτέχνες . Ο Πρώτος που έγραψε ποίηση , επηρεασμένος από σύγχρονους ξένους ποιητές και μετέφρασε επίσης πολλά έργα τους ήταν ο Κάρστεν Χούνταλ . Πιο προχωρημένος μοντερνιστής ήταν ο Ρέγκιν Νταλ και Στέινμπγερν Μπ . Γιάκομπσεν . Ο δεύτερος μάλιστα είχε μια τεχνοτροπία παρόμοια με τον ιμαλισμό * του ΄Εζρα Πάουντ . Ανάμεσα στους άαλλους συγγραφείς του 20ού αιώνα που ακολούθησαν τα σύγχρονα ευρωπαικά ρεύματα , η πιο σημαντική ήταν η Γκούντδρινδ Χέλμανταλ , ποιή - τρια της οποίας οι στίχοι ξεχωρίζουν στη Φαιροική λογοτεχνία . Αν και ο βίος της Φαιροικής λογοτεχνίας είναι βραχύς , παρατηρείται ότι είναι πλούσιος και σημαντικός και ως προς τον αριθμό των λογοτεχνών και ως προς την έκφραση , των οποίων τα έργα , αποτελούν κατά το πλείστον κραυγή και έκφραση της εθνικήης τους συνέίδησης , η οποία ακούγεται βρο - ντερή παρά τον μικρό πληθυσμό των 45.000 κατοίκων , ( απογραφή του 1984 ) . * Ιμαλισμός : Ποιητικό ρεύμα που διαδέχθηκε τον Γαλλικό Συμβολισμό . Ενώ όμως ο Συμβολισμός είχε μια σύμφυτη συγγένεια με τη μουσική , ο Ιμαλισμός αναζητούσε τις αντιστοιχίες του στη γλυπτική . Οι Ιμαλιστές έγραψαν σύντομους και πυκνούς σε νόημα στίχους , που χαρακτηρίζονταν από τέλεια σαφήνεια , όπου η πιστή οπτική εικόνα αντι - στοιχούσε στον πλήρη ποιητικό λόγο . Ο ΄Εζρα Πάουντ ήταν επικεφαλής του Ιμαλισμού , μέχρις ότου , μετά τη στροφή του προς την βορτογραφία , τη θέση του στο κίνημα πήρε η ΄Ειμυ Λόουελ .
Christian_Matras 7 . Dec1900 -16 October 1988 Ο Κρίστιαν Μάτρας γεννήθηκε στο Βινταρέιντι , το πιο βόρειο άκρο στις Φαιρόες νήσους . Πήγε στο Τόρσχαβν όπου παρακολούθησε μαθήματα στο εκεί γυμνάσιο , μαζί με τους επίσης συγγραφείς Γουίλιαμ Χέινεσεν και Γιόργκεν-Φραντσ Γιάκομπσεν . Στη συνέχεια παρακολούθησε στην Κοπενχάγη αρχαία Νορβηγικά , πήρε δίπλωμα Ιατρικής το 1933 και έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κοπενχάγης το 1952 . Το 1985 επέστρεψε στις Φαιρόες και έγινε διευθυντής του τμήματος της Φαιροικής Γλώσσας στο νεοιδρυθέν Πανεπιστήμιο στο Τόρσχαβν . Σπουδαίο έργο του αναλύει την λογοτεχνία , τη γλώσσα και την κουλτούρα αυτών των νήσων , αλλά συγχρόνως σαν ποιητής είναι ένας από τους πιο σπουδαίους στη Φαιροική λογοτεχνία . Αν και έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του , μεγαλύτερη ευαισθησία και ζεστασιά . Αξιόλογος συγγραφέας , ποιητής και γλωσσολόγος ο Καθηγητής Κρίστιαν Μάτρας έφερε τα απομακρυσμένα αυτά νησιά στο προσκήνιο του λογοτεχνικού γίγνεσθαι .
Ο Γιόργκεν Φραντς Γιάκομπσεν γεννήθηκε στις Φαιρόες , όπου και πέθανε νέος , αφήνοντας το έργο του ημιτελές . Πολλά υποσχόμενος συγγραφέας κατάφερε με το μυθιστόρημά του << Μπάρμπαρα >> να αγγίζει τη διεθνή φήμη .
Το βιβλίο αυτό , κατ'αρχήν γραμμένο στα Δανέζικα , ήταν το μοναδικό μυθιστόρημα του Γιάκομπσεν , το οποίο πέτυχε να γίνει μπεστ σέλλερ και εξακολουθεί να είναι τα πιο αγα - πημένα βιβλία στη Δανέζικη και Φαιροική λογοτεχνία . Το << Μπάρμπαρα >> είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα του τύπου ιστορικού ρομάντζου . Πρόκειται για μια ιστορία πάθους σε ένα εξωτικό περιβάλλον , όπου υπάρχει και σχετική πειρατεία . Το ερωτικό στοιχείο είναι ισχυρό . ΄Ενας ξένος διαλύει ένα γάμο και η εξ αυτού προκύπτουσα αναπόφευκτη κατάσταση , οφείλεται στην ψυχολογία της ίδιας της Μπάρμπα- ρας . Η ηρωίδα είναι ένας από τους πιο πολύπλοκους χαρακτήρες στην σκανδιναβική λογο - τεχνία . Ωραία , παθιασμένη , αθώα , αφοσιωμένη , ανήθικη και ανυποψίαστη εντελώς για την τραγωδία που ζει . Ο Γιάκομπσεν περιγράφει το χαρακτήρα της με μεγάλη προσήλωση και από αυτή και μόνο την ανάλυση αποκαλύπτεται η ψυχολογική διεισδυτικότητα του συγγραφέα που γνωρίζει καλά όλες τις πλευρές του ανθρώπινου χαρακτήρα , τις διακυμά - νσεις της ψυχής και έχει τη δύναμη να φτιάξει από όλα αυτά ένα και μόνο χαρακτήρα στο μυθιστόρημα .
Ήρθες με σβησμένα φωνήεντα έξαλλους διεστώτες, χαρτοκόπτης για τις άκοπες σελίδες του δεξιού μου μετατάρσιου, εγκαθιδρύοντας καθεστώς ύπνου-ξύπνιου/περίπου εφιάλτης λίγο απ' το αίμα μου διψώντας, κλεισμένη από αιώνες στο κελί του μυαλού σου, ενθύμημα φρίκης, αραχνιασμένο πρόσωπο, αλεπουδίσια μούρη.
1μμ
Το δωμάτιο μύριζε σάπιο σίδερο, αναβράζοντα επιρρήματα, εκτοξευόμενες απειλές αέρος-εδάφους, ασετόν, ντεπόν, ακινετόν ξεθυμασμένη όζα. Τότε σαν ριπή θυμήθηκα πώς κάποτε αγάπησα μια Ρόζα ----Δεν βγαίνει---- Οι ρίμες μου ποτέ δεν ήταν ρίμες, ήταν πιο πολύ ρίμελ.
Παύση
Τράβηξα την καλύπτρα απ' το πρόσωπό σου κι αν δεν κοιμόμουνα θα σ' είχα καταλάβει. Πώς, απορώ, πιάστηκα τόσο κότσος, χωρίς ω μάλιστα γιατί με λένε Ντίνο και όχι Κωνσταντίνο.
1μμ και κάτι δευτερόλεπτα
Σε είχα επιτέλους καταλάβει έστω αργά μικρή μου Κλυταιμνήστρα. Τι θες εδώ πανούργα θεογκόμενα πλανεύτρα αλητάκι μου κι Αιγισθομαγεμένη;
Κλυταιμνήστρα:
Ήρθα διψώντας για αίμα. Πάει καιρός που έχω να νιώσω την ευφορία του φόνου.
Εγώ:
Ευεπίφορο όμμα, Δέσποινά μου, μάτια όμορφα, χθές ήμασταν μαζί σφιχτά αγκαλιασμένοι και τώρα τι εικάζεις; Σολοική παραίσθηση, αφρώδη παλινωδία μου, ήρθε η ώρα λοιπόν;
Πικρή τσακισμένη σιωπή σαν αμύγδαλο.
Κλυταιμνήστρα Μαρία Δέσποινα: -η φωνή της βγαίνει απ'το μπάνιο-
χλωροφύλλη και χλωροφόρμιο. Σε βαρέθηκα κι ας μου έκανες τα χατίρια και παράπονο δεν έχω να πω, μα... γυναίκα είμαι κι ο φόνος και τ' αλλουνού το πέος με εξιτάρει και ο κρυφός ο κίνδυνος τρελαίνει τις γυναίκες -όχι τις κοινές και τις συνηθισμένες, αυτές τρία πουλάκια είναι- μα τις γυναίκες δεκάδες δορκάδων σαν εμέ..
Εγώ: Ώστε λοιπόν συντάσσεσαι και με τον Εμπειρίκο τώρα;
-Ήταν έμπειρος αν μη τι άλλο.
Εγώ:
Τσακίσου από τα μάτια μου. Μου χάλασες το όνειρο κι έγινε εφιάλτης. Σαν τη βροχή ήρθες και έπεσες στο στεγνό κορμί μου και σε ρούφηξα όπως το σπέρμα η μήτρα. Ανάμνηση θα σε καλώ στο εξής. Πρώτα θυμό. Ύστερα πικρία. Πάντα με τη σωστή σειρά, γιατί ελλοχεύει μέσα μας αλλιώς, πανούργα μαλακία. Πάρε τα σύνεργα του φόνου από δω. Μάζεψε τα στρινγκάκια σου, παρ' και το δονητή σου πάνε και βγάλ' τα μάτια σου με τον καινούργιο εραστή σου.
1 και 5 μμ
Ξύπνημα ομιχλώδες και αλαφιασμένο σαν ξεπέταγμα τρομαγμένης μπεκάτσας.
Κοιτάζω γύρω μου το κενό, τα φώτα απ' τις γρίλιες της απέναντι πολυκατοικίας. Προσπαθώ να καταλάβω πού είμαι. Η κόκκινη ένδειξη του αιρ-κοντίσιον μου δίνει κατεύθυνση ευθεία-δεξιά-πέντε βήματα αριστερά-τουαλέτα. Κρύο νερό στο πρόσωπο, κατούρημα, καζανάκι, επιστροφή, σκοντάφτω σ' ένα βιβλίο το κέρατό μου.
Ανάβεις το φως, γυμνή με τα πόδια μισάνοιχτα. Το στήθος σου οι κρεμαστοί κήποι της Βαβυλώνας. Μυρίζεις σαν βρεγμένο κουτάβι.
Το τυχερό γατί
Χθες ο μπάρμπα Kλεάνθης πυροβόλησε με το δίκαννο τη γυναίκα του στο πόδι. Σημάδευε ένα κοτόπουλο είπε στην αστυνομία.
Η θεία Τούλα δεν είναι κοτόπουλο Η θεία Τούλα μοιάζει με
θαλάσσιο ελέφαντα.
Τα περιστέρια στην αυλή πέταξαν τρομαγμένα και πήγαν λίγα μέτρα πιο πέρα.
Ένας γάτος βρήκε την ευκαιρία και άρπαξε ένα περιστέρι στα αδρανή από καιρό γαμψά του νύχια.
Μόλις έφυγε το ασθενοφόρο ξαναγύρισαν. Ο γάτος ανέβηκε στα κεραμίδια.
