Τρίτη 18 Μαρτίου 2014

Tristan Tzara


Η ΤΥΞΙΣ  ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

μια χαρά ένα μέλλον
όλα ειπώθηκαν πάνου στη κλάρα
ο σάλος του πλοίου θαν το πάρει
το χαμόγελό σου κλεμμένο σαν τον άνεμο

τα μάτια τα πιο αγνά κι' οι ματωμένες μέρες
όταν ανοίγω το στόμα μιλάς
κι η ίδια τραγουδιέται πολύ πιο ψηλά
εκεί που δε φτάνει να πιης

να γελάς να γελάς μεσ' τη γη
παιδιάστικα χρόνια να διασκεδάζουν τα δάση
κι οι βουβές εμπιστοσύνες
όπου πνίγηκε το στόμα σου για μένα


Μετάφραση : ΣΤ . Ν . ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ

Υψιλον : Tristan Tzara / Ο Υπερρεαλισμός
και ο μεταπόλεμος

Κώστας Ριτσώνης : Μεταφράσεις





Denise Jallais
( 1932 )

 Το σώμα μου μέσα στα μάτια σου
ανάβει πράσινα μικρά στιλέτα
Αγαπάς τα μαλλιά και τις γάμπες μου
την καρδιά και το στόμα μου
΄Ομως εγώ δε θέλω πια να μ' αγαπάς

*

Σ' αγαπώ για όλες τις  συμφορές που μου πετάς
Για τις μέρες που είναι σκληρές και γκρίζες
σα χωριάτικο ψωμί
Και πλέκω μαζί τους το σπίτι , την καρδιά
και το κορμί μου

*

Σαν ένα μικρό γινωμένο ροδάκινο
θα πέσεις μέσα στη ζωή μου
Και θα σε μαζέψω με φροντίδα

*

Διαύγεια

΄Οταν την καρδιά μου πελεκάς
πονώ τόσο πολύ
που θα μπορούσα χωρίς να το καταλάβω
μέχρι τη θάλασσα να τρέξω
Κι εκεί με ησυχία να πεθάνω
όπως ένα κοχύλι

Παιχνίδι


΄Ηπια μαζί σου
ένα ποτήρι
ανοιξιάτικο κρασί

έχεις ακόμα
γύρη στο μαγουλό σου
και μια λιμπελούλα
μες στην τσέπη 



Σύγχρονη Γαλλίδα ποιήτρια από τη Βρετάνη . Η Ντενίζ Ζαγιέ κινήθη -
κε στους αντίποδες του υπερρεαλισμού . ΄Εγραψε ποιήματα χαμηλό -
φωνα για τον έρωτα και για την καθημερινή ζωή .


Robert Desnos
( 1900 - 1945 )


ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΠΟΙΗΜΑ

Σ' έχω τόσο πολύ ονειρευτεί ,
΄Εχω τόσο πολύ βαδίσει , τόσο πολύ μιλήσει ,
Τόσο πολύ αγαπήσει τη σκιά σου ,
Που δε μου μένει πια τίποτε από σένα .
Μου μένει να είμαι η σκιά μες στις σκιές
Να είμαι εκατό φορές πιο σκιά κι απ' τη σκιά
Να είμαι η σκιά που θα έρθει και θα ξανάρθει
μέσα στην ηλιοφώτιστη ζωή

ΜΕΡΜΗΓΚΙ


΄Ενα μερμήγκι δεκαοχτώ μέτρα
είχε καπέλο πάνω στο κεφάλι
- μα δεν υπάρχει ... δεν υπάρχει
΄Ενα μερμήγκι τσουλούσε ένα κάρο
γεμάτο πιγκουίνους και παπάκια
- μα δεν υπάρχει τέτοιο δεν υπάρχει
΄Ενα μερμήγκι μιλούσε ελληνικά
μιλούσε γαλλικά και γιαπωνέζικα
- μα δεν υπάρχει αυτό δεν υπάρχει
Α!... και γιατί όχι ; και γιατί όχι



___________
Ανακαλύπτοντας την αυτόματη γραφή οι υπερρεαλιστές για να την 
προκαλέσουν κατέφευγαν συχνά σε << ειδικούς >> και τους υπνώτιζαν .
Μετά από αυτές τις συνεδριάσεις υπνωτιστικού ύπνου διηγιόντου -
σαν μεταξύ τους τις << εμπειρίες >> τους και ξεσπούσαν στα γραφτά
τους... Από τους πρώτους στο κίνημα ( 1922 ) ο Ρομπέρ Ντεζνό μιλά
συχνά για σκιές και για φαντάσματα γυναικών Στην ποίοηση του που
μοιάζει με καταγραφή ονείρων ( ο ίδιος είχε εργαστεί και σαν μέντι - 
ουμ ) η πίκρα του έρωτα και της μοναξιάς εμφανίζεται συνήθως σε
μεγάλα πεζά ποιήματα αλλού ατόφια υπερρεαλιστικά κι αλλού σα
λαϊκά παραμύθια Οι εμπειρίες του από τα όνειρα , που κατέγραφε
από μικρό παιδί , μπολιάζονται και με λαϊκές κουβέντες ή λογοπαί -
γνια που άκουγε στη λαχαναγορά του Παρισιού όπου πέρασε τα
παιδικά του χρόνια .
Βασικό του βιβλίο είναι το ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΑΓΑΘΑ που περιέχει
τα καλλίτερα ποιήματα της φλογερής νεότητάς του ( γεμάτη  πάθος ,
δημοσιεύσεις , μανιφέστα και έριδες ) . Αποχώρησε από τον υπερρεα -
λισμό το 1930 . ΄Ελαβε μέρος στην αντίσταση κατά των Γερμανών και
πέθανε από κακουχίες το 1945 στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως της 
Τερεζίνας .


Pierre Reverdy
( 1889 - 1960 )

ΑΠΕΝΑΝΤΙ


Στην άκρη της στέγης
Μεσημέρι
Τρεις σταγόνες νερού
Κρέμονται στην υδρορροή
Τρία αστέρια
Διαμάντια
Και τα λαμπερά σου  μάτια
Που κοιτάζουν τον ήλιο
Πίσω απ' τα τζάμια
΄Ενα σύννεφο χορεύει


ΟΙ ΣΧΙΣΤΟΛΙΘΟΙ ΤΗΣ ΣΤΕΓΗΣ


Σε κάθε σχιστόλιθο
που γλιστρούσε στη στέγη
Είχαμε
Γράψει ένα ποίημα
Η υδρορροή ήταν στολισμένη με διαμάντια
Και τα πουλιά τα έπιναν


*

Δεν μπορώ να σταματήσω να το λέω ότι η ποίηση
υπάρχει μέσα στον άνθρωπο , μέσα στο αποτέλεσμα της
επαφής του με τα γεγονότα , με τα πράγματα . Αυτός
που δεν το έχει μέσα του απέξω ποτέ δεν θα το δεχτεί
και ακόμα το πιο ωραίο ποίημα του κόσμου που έφερε
κάποιος άλλος  , ένας ποιητής , δεν θα αναβλύσει μέσα του
γιατί το σπέρμα της γονιμοποίησης εκεί δεν υπάρχει .

*

Η τέχνη και η ποίηση δεν είναι εδώ παρά για να δα -
νείσουν στη φύση αυτό που εκείνη δεν μπορεί να φτιάξει
μόνη της . 


Με υπερρεαλιστικές κλωστές υφαίνει τα τοπία του ο ΠΙΕΡ ΡΕΒΕΡ-
ΝΤΙ . ΄Ομως το αποτέλεσμα είναι σχεδόν σαφές ... Κι αυτός σαν ένα
ρυάκι από ποιητική λάβα , ζούσε μοναχικά μέσα σε ένα κόσμο κατά
τη γνώμη του ασαφή . Εκτός από τον έρωτα που τον εμπνέει και τον
απελπίζει έχει για μόνη του παρηγοριά τη ζεστασιά του ποιήματος .
Μια ασταμάτητη έμπνευση τον χαρακτηρίζει που αντανακλά τους
λογισμούς του για τον θάνατο και τη ζωή . Λεγόταν γι' αυτόν πως ήταν
γεμάτος μονιμότητα και καρτερία , μεμψιμοιρία και ζεστασιά , φιλία
και επιφύλαξη . Λεγόταν πως ήταν ( σαν παιδί του υπερρεαλισμού )
άγριος και θυμωμένος κι ότι είχε  μέσα του αίμα ταυρομάχου .



Θεώνη Ταμπάκη




ΑΝΙΕΡΑΙ  ΑΠΑΞ

Σχέδιο : Θεώνη Ταμπάκη


Ατίμασα άπειρες αμυχές .
Αμέλησα ανηλεώς άφατες απολήξεις .
Αθέτησα αμόλυντες απαριθμήσεις .
Αντιπαρέβαλα αυταπόδειχτα ανοσιουργήματα .
΄Αρα αποφαίνομαι :
Αν αποσκιρτήσω , αφαιμάξτε αιγοπρόβατα .
Αν αντιμεταθέσω αριθμούς , ανανεωθείτε .
Αν αγιοποιηθώ , αφορίστε αλλήλους .
Αν αρνηθώ ανέσεις , αφοδεύστε αβίαστα .


Περιοδικό Κλήδονας , Φεβρουάριος 2009 τεύχος 3