Mazatlan

Mazatlan


Στο Bolero

ένας χαφιές

πίνει τσάι

στο Porto Viejo

το κύμα

πνίγει μια

μποτίλια

και στο Zorbas

o ήλιος

χορεύει

Ζεϊμπέκικο .

 

En el Bolero

un rufian

esta tomando the

en el Puerto Viejo

la ola

ahoga una

botella

en el Zorbas

el Sol

baila

Zεϊμπέκικο .

22.5.2010

Διογένης Γαλήνης

Allen Ginsberg

Από το περιοδικό Time , 1979 .

ΑΝΟΙΞΙΑΤΙΚΗ ΜΟΔΑ

Γεμάτο το φεγγάρι πάνω απ' τον εμπορικό δρομάκο -
στο βουβό φως μιας βιτρίνας
η γυμνή άψυχη κούκλα παρατηρεί τα νύχια των χεριών της .

                                                                                         Μπώλντερ 1979

Μετάφραση : Τάσος Σαμαρτζής

Peter Altenberg ( 1859 - 1919 )

ΚΑΦΕΝΕΙΟ


΄Εχεις έγνοιες , μια για το ένα , μια για τ' άλλο - τράβα στο καφενείο !
Για κάποιο λόγο , ίσως και τον πλέον ευνόητο , δε μπορεί να σε συναντήσει - τράβα στο καφενείο !  
 Τρύπια    παπούτσια φοράς - στο καφενείο !
Παίρνεις το μήνα 400 κορώνες και ξοδεύεις 500 - στο καφενείο !
Κάνεις οικονομίες και δεν απολαμβάνεις τίποτα - στο καφενείο !
Σκέφτεσαι ν' αυτοκτονήσεις - στο καφενείο !
Μισείς και περιφρονείς τους ανθρώπους και δε μπορείς χωρίς αυτούς - στο καφενείο !
Κανείς πια δε σου κάνει πίστωση - στο καφενείο !



ΟΠΩΣ ΕΡΘΕΙ


΄Ηταν μια μικροσκοπική ηθοποιός του Θερινού Θεάτρου , είχε
ουράνια μάτια και λιμοκτονούσε  .
<< Θα ' θελα να σου παίξω την Τζέην ΄Ευρ >> είπε σ' ένα
νεαρό συγγραφέα .
<< Ελάτε σε μένα >> είπε αυτός .
<< Ω >> είπε αυτή << μου το επιτρέπετε ; >>
Και του ' παιξε το ρόλο της .
Την παίνεψε , της έφτιαξε τη διάθεση .
Μετά τη φίλησε , την έσφιξε πάνω του ...
<< Θεέ μου , προστάτεψέ με >> είπε κι αφέθηκε στη μοίρα της .
Είχε ουράνια μάτια , λιμοκτονούσε και απήγγειλε Τζέην ΄Ευρ ,
τον εξαίσιο ρόλο της ...
.

ΠΟΙΗΜΑ

Πήρα μια κοπέλα σπίτι μου τη νύχτα .
Τίποτα σπουδαίο .
Πριν αποκοιμηθεί , είπε << Είστε ποιητής ; >>
<< Γιατί ; Μπορεί . Τίποτα σπουδαίο >> .
<< Κάποτε έγραψα κι εγώ ένα ποίημα >> .
<< ; ! ; >>
<< Μ' αρέσεις πολύ .
Τώρα είσαι μακριά .
Τίποτα σπουδαίο .
Στο τάφο μου θα ' ναι γραμμένο :
Σ' αγαπώ !
Κανείς  δε θα ξέρει ποιοι ήμασταν .
Τίποτα σπουδαίο >> .
Της έδωσα 10 φιορίνια αντί για 5 .
<< Ω >> είπε γελώντας  << μα 5 ήταν η συμφωνία ! >>
<< Τίποτα σπουδαίο . Η αμοιβή είναι σωστή .
Κοίτα , κοπέλα , πως το υπολογίζω ...
5 για το γλυκό σου κορμί
και 5 για τη γλυκιά σου την ψυχή ! >>



Μετάφραση : Νίκος Βουτυρόπουλος

Τραγούδια για ορχήστρα σε ποίηση του Peter Altenberg και μουσική Alban Berg

Charles Pierre Baudelaire

Ο Δαιμονιζόμενος



Σε  κρέπι  ο ήλιος κρύφτηκε . Καθώς το φως αυτό ,
Φεγγάρι της ζωής μου εσύ , μες τη σκιά βυθίσου 
κοιμήσου αν θέλεις , κάπνιζε , σώπαινε , συλλογίσου ,
και πέσε ολόκαιρη βαθιά στης Πλήξης το βυθό

Μ' αρέσει έτσι ! Μ' αν θαρρείς απόψε πιο καλό ,
σαν ένα αστέρι πού ' λείπε κι απ' τό λυκόφως βγαίνει ,
να πας στα μέρη να δειχθείς που η Τρέλα είναι λυμένη ,
εμπρός ! ΄Εβγα απ' τη θήκη σου , μαχαίρι θελκτικό !

Ας λάμψουν τα μάτια σου στο φως των πολυελαίων !
΄Αναψε την αποθυμιά στα μάτια των χυδαίων !
΄Ολα σου , νοσηρά ή τρελά , μου φέρνουνε ηδονή

Γίνου ό,τι θες , μαύρη νυχτιά , ρόδινη αυγή πιστεύω
δε θα βρεις μια αιμοσταλιά σ' όλο μου το κορμί
που να μην κράζει : Ω Σατανά γλυκέ μου , σε λατρεύω !

Le Possédé

Le soleil s'est couvert d'un crêpe. Comme lui,
Ô Lune de ma vie! emmitoufle-toi d'ombre
Dors ou fume à ton gré; sois muette, sois sombre,
Et plonge tout entière au gouffre de l'Ennui;

Je t'aime ainsi! Pourtant, si tu veux aujourd'hui,
Comme un astre éclipsé qui sort de la pénombre,
Te pavaner aux lieux que la Folie encombre
C'est bien! Charmant poignard, jaillis de ton étui!

Allume ta prunelle à la flamme des lustres!
Allume le désir dans les regards des rustres!
Tout de toi m'est plaisir, morbide ou pétulant;

Sois ce que tu voudras, nuit noire, rouge aurore;
II n'est pas une fibre en tout mon corps tremblant
Qui ne crie: Ô mon cher Belzébuth, je t'adore!

Ο Βρυκόλακας

Καθώς οι δαίμονες με τ' άγριο μάτι ,
θα σου ξανάρθω σιγά στο κρεβάτι
και θα γλιστρήσω κοντά σου αχνός
σαν τα φαντάσματα της νυχτός

ξανά θα σου δώσω μελαχρινή μου ,
σαν το φεγγάρι ψυχρό το φιλί μου
και χάδια τέτοια σαν του φιδιού
που σέρνεται πλάι σε τάφο νεκρού .

Και μόλις φέξει η αυγή η πελιδνή ,
τη θέση μου θα βρεις εκεί αδειανή ,
και κρύα ως που να' ρθει πάλι το βράδυ .

΄Οπως οι άλλοι μ' αγκαλιές και χάδι ,
στη νιότη σου και στη ζωή σου εδώ ,
θα βασιλέψω με τη φρίκη εδώ .

 
Le Revenant


Comme les anges à l'oeil fauve,
Je reviendrai dans ton alcôve
Et vers toi glisserai sans bruit
Avec les ombres de la nuit;

Et je te donnerai, ma brune,
Des baisers froids comme la lune
Et des caresses de serpent
Autour d'une fosse rampant.

Quand viendra le matin livide,
Tu trouveras ma place vide,
Où jusqu'au soir il fera froid.

Comme d'autres par la tendresse,
Sur ta vie et sur ta jeunesse,
Moi, je veux régner par l'effroi.

Μετάφραση : Γιώργος Σημηριώτης

Μιχάλης Κατσαρός

Η πρώτη ποιητική συλλογή του Manolo

Την πρώτη συλλογή του φίλου Manolo μας έστειλε 
να αναρτήσουμε από το αρχείο του  ο φίλος Θεόδωρος Μπασιάκος .

Gabriel García Márquez

Δάσκαλός μου ο Σοφοκλής

 

<< Η μεγαλύτερη λογοτεχνική επίδραση που έχω δεχθεί είναι ενός ΄Ελληνα συγγραφέα του

Σοφοκλή , και πάντα λέω πως το βιβλίο που έχει επιδράσει περισσότερο στη ζωή μου είναι

<< Ο Οιδίπους Τύραννος >> , είπε ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες στην Ειρήνη Παπά , κατά

τη συνέντευξή του στο Μεξικανικό πρακτορείο ειδήσεων << Νότιμεζ >> .

Η τωρινή Ελλάδα για τον Μάρκες βρίσκεται << σε μια κρίσημη στιγμή της ιστορίας της >>

με την οποία είμαι απόλυτα αλληλέγγυος .
<< Συμπαραστέκομαι απόλυτα στην προσπάθεια πολιτικής και κοινωνικής προόδου , που
γίνεται εκεί , υπογραμμίζει με έμφαση , και ακόμα , είμαι προσωπικός φίλος των κυριότερων
πρωτεργατών αυτής της προόδου >> .
Εν τω μεταξύ σε διάφορες τοποθεσίες και στούντιο στο Μεξικό γυρίζεται αυτές τις ημέρες
η κινηματογραφική απόδοση του διηγήματος του Γκαρσία Μάρκες << Η θλιβερή ιστορία
της αθώας Ερέντιρα και της άκαρδης γιαγιάς της >> .

πάνω σε σενάριο που γράφτηκε από τον ίδιο τον Κολομβιανό συγγραφέα πριν από 14 χρόνια .
Για τη διανομή των ρόλων ο Μαρκές έγραψε τα εξής στο περιοδικό << Προσέρο >> . ΄Οταν
γνώρισα την Ειρήνη Παπά σ' ένα ξενοδοχείο της Ρώμης , με εντυπωσίασε με τη δύναμη ενός
ανεμοστρόβιλου και αμέσως με μάγεψε με την  ανυπότακτη ελληνική καρδιά της .
΄Ομως μου φάνηκε υπερβολικά νέα και λυγερή για να ενσαρκώνει τη γιαγιά . Ο σκηνοθέτης
Ρου Γκουέρρα , μου ζήτησε να κάνω υπομονή . Εντάξει - του είπα - θα το δούμε στο πανί .
Η εκλογή της Ειρήνης Παπά για το ρόλο της γιαγιάς που εκδίδει  την εγγονή της απετέλεσε
μια αληθινή έκπληξη για όσους έχουν διαβάσει την αρχική ιστορία του Γκαρσία Μάρκες ,
κυρίως λόγω της αντίθεσης που υπάρχει ανάμεσα στη περιγραφή της σωματικής διάπλασης
του προσώπου του διηγήματος και της εμφάνισης της Παπά . Ο Μάρκες αρνείται την ευθύνη
αυτή . << Δεν την διάλεξα εγώ . Εγώ είμαι αντίθετος με το ότι η Ειρήνη Παπά παίζει το ρόλο
 της άκαρδης γιαγιάς . Θά ' θελα να έπαιζε την Ερέντιρα , γιατί είναι η πιο νέα , η πιο ωραία
και η πιο λυγερή στη ταινία . Θά 'πρεπε να ήταν η πιο γριά , η πιο χοντρή και η πιο άσχημη >> .
<< Αυτό που συμβαίνει , συνεχίζει και υπογραμμίζει ο Γκαρσία Μάρκες , είναι ότι η ίδια
έχει μετατρέψει το πρόσωπο της γιαγιάς σε κάτι άλλο , ολότελα διαφορετικό , που ίσως νά 'ναι
πολύ πιο καλύτερο  από το ό,τι υπήρχε αρχικά . Το ρόλο της Ερέντιρα παίζει η Βραζιλιανή
Κλαούντια Οχάνα wikipedia.A1udia_Ohana και του Οδυσσέα , ένας σπουδαστής μιας σχολής
κλασσικού χορού της Γερμανίας . Τέλος , ο Μάρκες τόνισε ότι τα οποιαδήποτε βραβεία στους
συγγραφείς δεν έχουν καμιά πρακτική αξία . << Για μένα δεν αντιπροσοπεύουν τίποτε άλλο
από την κορύφωση μια δουλειάς 40 χρόνων , που έτσι κι αλλιώς θα υπήρχε με η χωρίς βραβείο >> .
   
 

   

Γιώργος Τζωρτζάκης

Λιλή Ζωγράφου

Το Κίνημα του Νταντα

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ . ΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ , ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟ

Ο ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ
Ο ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΟΣ
σ . - 92 -

Πριν να αναλύσουμε  το κίνημα του Νταντά , καλό είναι να πάρουμε μια γεύση της διάστασης που έχει για ένα σύγχρονο κοινωνικό κατεστημένο . ΄Ετσι κατά την Encyclopaedia Britannica : << Το Νταντά υπήρξε ένα λογοτεχνικό κίνημα με διεθνές πλαίσιο και χαρακτήρα μηδενιστικό που διάρκεσε από το 1915 ως τα 1922 >> , κατά δε το Larousse << ονομασία εσκεμμένη , κενή νοήματος ( που ) διλάχτηκε στο λεξικό ανάμεσα στις πιο ανώδυνες λέξεις και υιοθετήθηκε από ένα λογοτεχνικό κίνημα που εκδηλώθηκε στα 1916 και που αποσκοπούσε , με τη διακωμώδηση και το παράλογο , το τυχαίο , την ενόραση , να καταστρέψει την παραδοσιακή κοινωνία , παιδεία και τέχνη για να επανεύρη την αυθεντική πραγματικότητα >> .

Στην ουσία κανένα κίνημα δεν προσφέρεται λιγότερο για να ανάλυση από το αντισυμβατικό και μηδενιστικό Νταντά , το οποίο αρνείτο όχι μόνο την κάθε συμβατικότητα αλλά και τον καθωσπρεπισμό , την μουσειακότητα και το καλό γούστο .O Tristan Tzara μάλιστα , από τα ιδρυτικά του μέλη , χάρη κυρίως στην προπαγανδιστική τάση του οποίου το κίνημα οφείλει την εξαπλωσή του , γράφει χαρακτηριστικά : << Ο κυβισμός ήταν μια σχολή ζωγραφικής , ο φουτουρισμός μια πολιτική κίνηση . Το Νταντά είναι μια νοοτροπία >> και << Μην εμπιστευόσαστε το Νταντά . Το Νταντά είναι τα πάντα . Το Νταντά αμφιβάλει για τα πάντα . Αλλά οι πραγματικοί Νταντά είναι εναντίον του Νταντά >> .

Το Νταντά γεννήθηκε γύρω στα 1916 - φέτος συμπληρώνονται ενενήντα χρόνια από την εμφάνισή του και ενώ η Ευρώπη ρημαζόταν από την λαίλαπα του Α' Παγκόσμιου Πολέμου που εκτός από τις καταστροφές που επέφερε -σήμανε και την αρχή μιας ηθικής κρίσης και χρεωκοπίας ιδεών και μιας αναθεώρησης της στάσης ζωής . Παράλληλα με την δυσβάσταχτη ηθική συντριβή , που δημιούργησε στις συνειδήσεις των Ευρωπαίων ο πόλεμος , η εποχή εκείνη σημαδεύτηκε από την εμφάνιση επαναστατικών προσωπικοτήτων -σαν των Darvin , Marx , Freud , Einstein , καλλιτεχνικών κινημάτων σαν του Ιμπρεσσιονισμού και του Φοβισμού , του Κυβισμού και Φουτουρισμού . Η επιστροφή ειςεαυτόν και η ρήξη με την αντικειμενική πραγματικότητα έχει δρομολογηθεί . Οι Ντανταιστές , που στην αρχή στράφηκαν κατά των πολέμων , επιζητούν , όπως και οι διάδοχοί τους υπερρεαλιστές , την αποκάλυψη του κόσμου του ασυνείδητου και τον τορπιλισμό των συμβατικοτήτων και του καλού γούστου .

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Huelsenbeck και ο Ball είχαν στην αρχή προσχωρήσει στον εξπρεσιονισμό και ο Arp στον κυβισμό .

Τον Φλεβάρη του 1916 ο Γερμανός ποιητής Hugo Ball έστησε ένα καλλιτεχνικό καμπαρέ στην Ζυρίχη , το Cabaret Voltaire , όπου στην αρχή γίνονταν , σε ένα χώρο με ζωγραφιές και σκίτσα , fauves , εξπρεσσιονιστών , κυβιστών και φουτουριστών , απαγγελίες ποιημάτων των Rimbaud , Apollinaire , Jarry και Laforgue .Πολύ γρήγορα όμως το ήπιο κλίμα άλλαξε . Το νέο κίνημα που προέκυψε ονομάστηκε νταντά , από το άλογο στην γλώσσα των νηπίων ή του ναι ( ντα ντα ) στην ρουμανική ή την ουρά της αγελάδας σε κάποια αφρικανική διάαλεκτο . Οι εεκδηλώσεις τώρα περιορίζονται . Απαγγέλλονται τα << ταυτόχρονα ποιήματα >> ή οι καλλιτέχνες επιδίδονται σε ηχηρούς << θορυβισμούς >> ( bruitismes = θορύβους από κλειδιά ή κιβώτια ) . Το Νταντά έχει γεννηθεί . Πολύ γρήγορα το μικρόβιο του Νταντά μεταδόθηκε στη Γερμανία όπου πήρε πολιτική διάσταση από τους Johannes Baader ,Richard ,Huelsenbeck και Raul Hausmann . Επειδή όμως το πολιτικό στοιχείο ελάχιστη σχέση έχει με το Νταντά , γρήγορα το κίνημα σ' αυτή τουλάχιστον τη μορφή ατόνησε .  

Από την άλλη μεριά για να ξαναγυρίσουμε στη Γαλλία ο Marcel Duchamp με το έργο του : << Το Γυμνό που κατεβαίνει μια σκάλα >> που αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της ζωγραφικής διαρρηγνύει , δίνοντας πλαστικό χαρακτήρα σε ένα έργο ζωγραφικής , τους θεσμούς του με τον νατουραλισμό και ανοίγει τον δρόμο στα ready-made .Τα ready-made συγγενεύουν με τα objets trouvés , όπως τα έβλεπαν οι Κινέζοι και οι Γιαπωνέζοι και έχουν σχέση με την έκφραση του αντικειμενικά τυχαίου που προσδίδουν σ' αυτά οι υπερρεαλιστές . Αλλά από τους Ντανταιστές δίνεται περισσότερη έμφαση στο γεγονός ότι υπονομεύεται το καλό γούστο και ο συμβατικός καθωπρεπισμός , καθώς εκλέγονται κοινότοπα αντικείμενα χρηστικής σημασίας , βλ. Τροχός ποδηλάτου ( 1913 ) , Βάση για κενά μπουκάλια ( 1914 ) και ένα ουρητήριο με τίτλο η Πηγή ( La Fontaine ) .

Πέραν της Γερμανίας , όπου οι Ντανταιστές επεκτείνονται εκτός του Βερολίνου και στην Κολωνία και το Αννόβερο , το κίνημα φτάνει στην Αμερρική εκπροσωπούμενο από διεθνιστές εκπροσώπους του απ'όλα τα μέρη του κόσμου : Jean Arp ,Francis Picabia ( Γαλλία ) , Emy Henning and Hans Richter

( Γερμανία ) , Walter Sterner , Sophie Taneber ( Ελβετία ) .

Και ενώ το κίνημα παρακμάζει στη Ζυρίχη , φτάνει στο Παρίσι όπου συνααντά γερά ριζωμένο τον μοντερνισμό βασισμένο στην παράδοση των Mallarme , Baudelaire , Rimbaund και Jarry . Ηορμή του Νταντά αναχαιτίζεται με αποτελέσματα η << Littérature >> το περιοδικό ιδρύθηκε το 1919 από τους Louis Aragon , Philippe Soupault και André Breton να μην είναι καθαρά ντανταιστικό έντυπο . 

Κάτι που επιτυγχάνεται μόνο με το Bulletin Dada που εκδίδεται τον Φλεβάρη 1920 . Ενώ σαν το αποκορύφωμα των Ντανταιστικών εκδηλώσεων στο Παρίσι κατά την διάρκεια ενός Φεστιβάλ Νταντά εκσφενδονίζονται στους καλλιτέχνες αυγά και μπιφτέκια .

΄Ολα πηγαίνουν καλά για το νέο κίνημα . Το γεγονός όμως της δημόσιας δίκης του Maurice Barres αποκαλύπτει τις διαφορές στους κόλπους του κινήματος και ο Breton προτείνει την σύγκληση συνεδρίου για να διερευνηθεί η θέση του μοντερνισμού . Η σοβαρότητα των προθέσεων του Breton προκαλεί , ως ασύμβατη με το κίνημα , θύελλα αντιδράσεων και παραιτήσεων . O Breton διακόπτει τις σχέσεις του με τον Tzara .Ο Tzara διαφωνεί με τον Picabia . Σε μια βραδιά Νταντά μάλιστα ο Breton , o Aragon και ο Eluard σύρονται ( Ιούλιος 1923 ) , έξω από Παρισινό Θέατρο . Τα γεγονότα αυτά στην ουσία σηματοδοτούν και την διάλυση του Νταντά που κανείς πια δεν παίρνει στα σοβαρά .

΄Ισως το κίνημα διάρκεσε τόσο όσο χρειαζόταν . ΄Οντας άρνηση κατά βάση , δεν κατόρθωσε παρά να προλειάνει το έδαφος για τον Υπερρεαλισμό που αναδύεται από τους κόλπους του . Υπήρχαν όμως μέσα

στον γενικό παραλογισμό του κινήματος θετικά στοιχεία όπως : οι καταγγελίες του πολέμου ,της κακώς εννοούμενης ηθικής και άλλων κοινωνικών δομών , της μουσειακότητας της τέχνης κ.λ.π.

΄Οπως έλεγε ο Jean Arp , οι Ντανταιστές ήθελαν να συλλάβουν τη γλώσσα του φωτός , να προκαλέσουν την εγρήγορση του κόσμου . Γι' αυτό καλούνται ναα δημιουργήσουν καινούργιες λέξεις στα << ταυτόχρονα ποιήματα >> . Τέλος , το Νταντά επιχειρεί μια επίθεση κατά του ορθολογισμού αφού << η διάνοια χαρακτηρίζεται από μια φυσική ανικανότητα να κατανοήσει τη ζωή >> . Ο απόλυτος μηδενισμός του , απλά αντικατοπρίζει την ίδια την εποχή του . Κατά τον Tzara , << κάθε δραστηριότητα είναι μάταιη >> . Κατά τον Breton , << δεν πρέπει ο άνθρωπος ν' αφήνει ίχνη από το περασμά του >> . Οι Ντανταιστές , σαν ακραία συνέπεια των Ρομαντικών πριν απ' τους 

Υπερρεαλιστές , επιχειρούν να ανανεώσουν την κουρασμένη συνείδηση του ανθρώπου , να ανακαλύψουν μια καινούργια σχέση με την πραγματικότητα επικρατεί του σοβαρού σκοπού . Αντίθετα με την βιομηχανοποίηση , την τυπολατρεία , τις χρεωκοπημένες ιδέες , την παραδεδεγμένη αισθητική και τον καθωπρεπισμό , οι Ντανταιστές έρχονται σε ρήξη με τον Νατουραλισμό , τον Κυβισμό και τον Φουτουρισμό , αντικατοπτρίζοντας τον παρανοικό και θρυμματισμένο κόσμο της πραγματικότητας ή όπως αναγράφεται στο Τέλος του Κόσμου του Huelsenbeck :

<< Εδώ που έφτασαν τα πράγματα σε τούτο τον κόσμο

οι αγελάδες κάθονται στα τηλεγραφόξυλα και παίζουν σκάκι .

Ο Παπαγάλος κάτω από τις φούστες της ισπανίδας χορεύτριας

τραγουδάει λυπημένα σαν σαλπιγκτής του επιτελείου 

και τα κανόνια θρηνούν ολημερίς .

Αυτό είναι το τοπίο της λεβάντας για το οποίο μιλούσε

ο κύριος Δήμαρχος όταν έχασε το μάτι του .

Μόνον η πυροσβεστική υπηρεσία

μπορεί να διώξει τον εφιάλτη από την τραπεζαρία ,

όμως όλοι οι σωλήνες του νερού είναι κομμένοι . >>

Παρά το γεγονός ότι ελάχιστα πρωτοτυπεί έναντι των φουτουριστών ( μόνον κατά τον διεθνιστικό του χαρακτήρα ) και έναντι των κυβιστών , αποτελεί ένα μαχητικό κίνημα που μέσα από την απόλυτη άρνηση προετοιμάζει το έδαφος για εκείνο που θα ακολουθήσει , δηλαδή τον υπερρεαλισμό .

Γιατί στην Ιστορία της τέχνης αν το Νταντά είναι άρνηση , ο Υπερρεααλισμός είναι θέση .

ΛΕΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΕΛΟΥ

Δοκιμογράφος

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

- C.W.E.Bigsby : << Νταντά και Σουρρεαλισμός >> Ερμής ,1972

- Χέρμπερτ Ρηντ , << Ιστορία της Μοντέρνας Ζωγραφικής >>, εκδ .Υποδομή ,1977

- Χέμπερτ Ρηντ , << Ιστορία της Μοντέρνας Γλυπτικής >> ,εκδ Υποδομή , 1979 .